Symptomen ogen bij parkinson

Veel mensen met parkinson hebben last van motorische symptomen, zoals trillen en beven. Minder bekend zijn de problemen met de ogen die zich kunnen voordoen bij de ziekte van Parkinson. Toch hebben ongeveer 3 op de 4 parkinsonpatiënten visuele klachten, volgens de Rijksuniversiteit Groningen. De klachten kunnen verschillende vormen aannemen, zoals droge ogen of moeite hebben met lezen. Op deze pagina vind je meer informatie over de verschillende symptomen en hoe je hier het beste mee om kunt gaan.

Het ontstaan van oogproblemen bij parkinson

Om goed te kunnen zien, hebben je ogen licht en contrast nodig. Je netvlies vangt lichtprikkels op en stuurt ze naar je hersenen, waar deze worden verwerkt. Met andere woorden, zowel je ogen als je hersenen spelen een rol bij het zien.

Bij mensen met de ziekte van Parkinson is een tekort aan dopamine in de hersenen de belangrijkste oorzaak van de symptomen die ontstaan bij de ziekte. Dit dopaminetekort kan ook leiden tot verschillende oogproblemen. In het netvlies bevinden zich zenuwvezels met cellen die afhankelijk zijn van dopamine. Deze cellen zijn verantwoordelijk voor het doorgeven van signalen van je ogen naar je hersenen. Het tekort aan dopamine zorgt voor een afname van deze zenuwvezels, wat leidt tot diverse symptomen aan de ogen.

Vaak komen oogsymptomen al in een vroeg stadium voor bij de ziekte van Parkinson. Gelukkig kunnen aanpassingen en hulpmiddelen de problemen met de ogen bij parkinson verminderen. Deze hulpmiddelen lichten we verderop in de tekst toe.

Symptomen aan de ogen bij parkinson kunnen zijn:

• Minder contrast en scherpte zien
• Beperkt gezichtsveld
• Droge ogen
• Last van het licht
• Moeite met lezen
• Dubbelzien
• Visuele hallucinaties

Minder contrast en scherpte zien

Het kan zijn dat je minder contrast kunt zien en dat je zicht minder scherp wordt. Contrast kunnen zien is nodig om bijvoorbeeld voorwerpen te kunnen onderscheiden tegen een achtergrond. Ook kun je minder scherp gaan zien. Hierdoor wordt het lastiger om details, kleuren en tekst goed te onderscheiden van elkaar.

Beperkt gezichtsveld

Je gezichtsveld kan smaller worden. Dit komt door veranderingen in het netvlies van je oog. Normaal gesproken heb je met beide ogen ongeveer 180 graden zicht en met één oog ongeveer 150 graden. Bij een beperkt gezichtsveld wordt je beeld steeds smaller als je recht vooruit kijkt. Als het buitenste deel van je gezichtsveld beperkt is, heeft dit invloed op hoe je obstakels ontwijkt tijdens het lopen. Mensen met parkinson kunnen hierdoor moeite hebben om zich soepel en veilig door hun omgeving te bewegen.

Droge ogen

Doordat mensen met de ziekte van Parkinson minder vaak automatisch knipperen, krijgen ze droge ogen. Het hoornvlies droogt uit, wat zorgt voor een minder goed beeld, wazig zien, pijn, irritatie en gevoeligheid voor licht. Het minder knipperen zorgt ook voor de kenmerkende, starende blik van mensen met parkinson.

Last van het licht

Je pupillen horen kleiner te worden bij veel licht en groter te worden bij weinig licht. De pupillen van iemand met parkinson reageren hier minder snel op. Hierdoor kan het zo zijn dat je sneller last hebt van het licht.

Moeite met lezen

De oogspieren, die je oog alle richtingen in bewegen, worden bij de ziekte van Parkinson ook aangetast. De spieren reageren trager, waardoor bijvoorbeeld lezen lastig wordt. Dit komt omdat je ogen snel van links naar rechts (en andersom) moeten bewegen bij het lezen.

Dubbelzien

Sommige mensen met parkinson zien beelden dubbel. Je ziet de beelden dan bijvoorbeeld naast elkaar of half over elkaar. Dubbelzien kan onder andere voorkomen bij vermoeidheid, lezen, verkeersdeelname en tv kijken. Als het dubbelzien optreedt met één oog, is er een probleem met dat oog. Als het dubbelzien optreedt met beide ogen, kan het worden veroorzaakt door de ziekte van Parkinson.

Visuele hallucinaties

Naast dat medicatie voor hallucinaties kan zorgen, kan ook het afnemen van zenuwcellen in je hersenen hallucinaties veroorzaken. Je kunt last hebben van ‘goedaardige’ hallucinaties, waarbij je bijvoorbeeld schaduwen ziet, maar weet dat het niet echt is. Deze hallucinaties kunnen echter ook overslaan in psychoses. Tijdens een psychose zijn de hallucinaties en waanbeelden realistisch en soms ook beangstigend. Volgens de Parkinson Vereniging heeft 20 tot 40 procent van de parkinsonpatiënten psychoses.

Je ogen en je hersenen

Dopaminetekort heeft ook gevolgen voor de verwerking van de beelden in de hersenen. Informatie wordt bijvoorbeeld trager verwerkt door mensen met de ziekte van Parkinson. Je hebt dan onder andere moeite met het volgen van snelle bewegingen.

Oogbewegingen om rond te kunnen kijken en overzicht te houden gaan trager en minder efficiënt. Hierdoor kun je moeite hebben om alles goed te overzien. Vooral in drukke omgevingen met veel visuele prikkels, zoals in de supermarkt, is dat lastig. Het zien van diepte, afstand en beweging gaat steeds moeilijker. Ook kan het daardoor een uitdaging zijn om personen of voorwerpen te herkennen.

Visuele klachten verminderen

Behandeling bij symptomen aan de ogen als gevolg van parkinson is gericht op anders leren omgaan met klachten, hulpmiddelen gebruiken en het aanpassen van de omgeving. Omdat de oorzaak van de visuele symptomen zowel in de ogen als in de hersenen ligt, kun je voor de behandeling het beste samenwerken met verschillende experts. Samen kunnen zij er dan voor zorgen dat je de best mogelijke zorg krijgt, omdat zij allemaal hun eigen specialistische kennis hebben om jouw problemen aan te pakken. Hieronder vind je een aantal tips en hulpmiddelen voor een beter zicht.

1. Draag een bril

Een goede bril kan verschillende klachten verminderen. Er zijn diverse opties beschikbaar. Het brillenglas kan worden afgedekt om problemen zoals dubbelbeelden aan te pakken. Een zonnebril of filterbril kan ervoor zorgen dat je minder last hebt van licht en reflecties. Een filterbril vermindert de hinder van fel licht, maar zorgt er wel voor dat je contrast goed blijft zien. Het dragen van een pet met klep kan ook helpen, omdat het ervoor zorgt dat het licht niet rechtstreeks in je ogen schijnt. Een prismabril is ook een mogelijke oplossing om je klachten te verminderen. Deze brillen bevatten spiegeltjes in plaats van geslepen glazen, waardoor het beeld 90 graden draait. Voor mensen met parkinson die last hebben van hun ogen, kan dit ervoor zorgen dat beelden beter samenkomen.

2. Vergroot letters en breng contrast aan

Om goed te kunnen lezen kunnen letters worden vergroot en moet er een duidelijk contrast zijn. Denk aan zwarte letters op wit papier of juist witte letters op een zwarte achtergrond, zoals bij ‘dark mode’ op je telefoon of computer. Dit kan verlichting geven aan je ogen en zorgen dat je makkelijker leest. Er kan ook gebruik worden gemaakt van een loep of leesliniaal. Deze vergroten de letters. Is lezen toch te inspannend? Misschien is een luisterboek een fijn alternatief.

3. Kunsttranen

Kunsttranen kunnen verlichting bieden bij droge ogen. Kunsttranen bevatten een bevochtigingsmiddel. Deze heb je in de vorm van oogdruppels, ooggel of oogzalf.

4. Oefeningen

Er zijn verschillende oogspieroefeningen en lees- en kijktrainingen om je ogen te trainen. Je behandelend arts kan je helpen bij het kiezen van oefeningen of trainingen die geschikt zijn voor jou.

Raadpleeg je arts

Het is belangrijk om een oogaandoening uit te sluiten en visuele klachten met je arts te bespreken. Raadpleeg dus altijd eerst je arts wanneer je symptomen aan de ogen ervaart.