Parkinson en werk

De ziekte van Parkinson en werk

De ziekte van Parkinson heeft niet alleen grote gevolgen voor iemands privéleven: parkinson beïnvloedt ook het functioneren op het werk. Naar schatting behoort 10 tot 20 procent van de mensen bij wie de diagnose Parkinson vastgesteld wordt op dat moment nog tot de beroepsbevolking. Gemiddeld hebben mensen al vijf jaar parkinson voordat de diagnose wordt gesteld. In die periode kan iemand merken dat het werken steeds moeilijker wordt, zonder dat duidelijk is waar dat precies aan ligt.

Als eenmaal duidelijk wordt dat dit komt door de ziekte van Parkinson, valt het een beetje op zijn plek. Tegelijkertijd brengt de diagnose veel vragen met zich mee. Vragen zoals:

• Hoe ga ik dit aan mijn werkgever en aan mijn collega’s vertellen?
• Wat kan ik nog doen in mijn werk als de ziekte van Parkinson vordert en de symptomen verergeren?
• Wie kan mij adviseren, begeleiden en coachen, zodat ik ondanks mijn ziekte zo lang mogelijk naar wens en vermogen kan blijven werken?
• Heb ik recht op een uitkering als ik niet meer kan werken?

Hoe parkinson het werken beïnvloedt

De ziekte van Parkinson gaat gepaard met motorische en niet-motorische symptomen. Iemand met parkinson kan daarom moeite hebben met het uitvoeren van zowel fysieke als cognitieve taken. Door parkinson kunnen mensen op het werk de volgende belemmeringen ervaren:

• Geheugenproblemen
• Problemen met multitasken
• Uitstelgedrag
• Minder energie hebben en sneller vermoeid zijn
• Moeite met repeterende bewegingen
• Problemen om overzicht te bewaren
• Niet meer snel en adequaat kunnen reageren op bepaalde situaties
• Moeite om met groepsdruk om te gaan
• Het verwerken van informatie gaat langzamer
• Minder initiatief tonen en moeilijker beslissingen kunnen nemen
• Verbaal en non-verbaal communiceren gaat slechter

Begeleiding bij werken met parkinson

Parkinson is chronisch en progressief: de ziekte gaat niet over en wordt na verloop van tijd erger. Merk je dat je steeds meer moeite heeft om jouw werk goed te doen of ben je na het werken uitgeput? Dan kan het verstandig zijn om begeleiding in te schakelen. Dat kan bijvoorbeeld jouw werkgever, leidinggevende of HR-manager zijn. Ook een arbeidsdeskundige, loopbaancoach of re-integratiebegeleider kan uitkomst bieden. Hij of zij kan jou helpen een helder beeld te krijgen van jouw beperkingen en de invloed hiervan op jouw werk. De begeleider kan je ook ondersteunen bij het regelen van aangepast werk of een nieuwe baan, ziekmelding, re-integratie en het aanvragen van een uitkering bij het UWV.

Vroeg of laat krijg je ook te maken met een bedrijfsarts. De bedrijfsarts speelt een belangrijke rol bij het vinden van aanpassingen van de werkplek en/of in de uitvoering van de functie. Hij of zij kan jou ook adviseren over hoe je om kunt gaan met parkinson op jouw werk en wat je het beste kunt doen richting jouw werkgever en collega’s.

Ook de Parkinsonvereniging kan je ondersteunen bij jouw vragen over werk. Op het, voor dit thema, speciaal ingerichte Parkinson & Werk is veel informatie te vinden voor zowel werknemers, zorgprofessionals, werkgevers en arbo-professionals. Er is ook een Helpdesk Parkinson & Werk beschikbaar. Ervaringsdeskundigen die een achtergrond hebben op het gebied van werk en regelgeving beantwoorden per mail of telefonisch jouw persoonlijke vragen.

Wat als je arbeidsongeschikt raakt door parkinson?

Lukt het je niet om na het krijgen van de diagnose parkinson jouw werk te blijven doen? Dan kan je je ziek melden. Jouw werkgever betaalt jouw loon door. De duur van de loondoorbetaling is maximaal 2 jaar.

Na 2 jaar ziekte kom je in aanmerking voor een WIA-uitkering. WIA staat voor: Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen. Deze uitkering bestaat uit twee regelingen, de WGA(Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsgeschikten)en de IVA (Inkomensvoorziening Volledig Arbeidsongeschikten) De WGA kan je krijgen als je (in de toekomst) kunt werken. Als je niet of nauwelijks kan werken door parkinson, dan kom je in aanmerking voor de IVA. Ook kan je een vervroegde WIA-uitkering aanvragen als na minimaal 3 weken ziekte al blijkt dat je helemaal niet meer kunt werken – ook niet in de toekomst.

Marieke 54 jaar (vrouw)

Nu werk ik zeker nog wel, maar niet meer betaald; ik doe maatschappelijk relevant vrijwilligerswerk en advieswerk. De stress heb ik nu niet meer.

Een bedrijfsarts kan je preventief inschakelen

Het is verstandig om zo snel mogelijk na de diagnose een bedrijfsarts in te schakelen. Er hoeft dus geen sprake te zijn van verzuim. Ook als je jouw functie normaal kunt uitvoeren is het mogelijk om de bedrijfsarts preventief in te schakelen. Dat kan zelfs als je op het werk nog niet hebt verteld dat bij jou de ziekte van Parkinson is vastgesteld. Je kunt namelijk een afspraak maken met de bedrijfsarts zonder jouw werkgever of collega’s hiervan op de hoogte te brengen

Weet je niet zeker bij welke arbodienst of bedrijfsarts jouw werkgever is aangesloten? Dan kuan je dit het beste bij de afdeling Personeelszaken, Administratie of jouw leidinggevende navragen.

De gesprekken tussen jou en de bedrijfsarts zijn vertrouwelijk. Hij of zij mag jouw werkgever niet over jouw ziekte informeren als je hiervoor geen toestemming heeft gegeven. Je hoeft je dus geen zorgen te maken dat de bedrijfsarts met jouw werkgever gaat praten.

Bedrijfsarts voor zzp’ers

In tegenstelling tot werkgevers zijn zzp’ers niet verplicht om zich aan te sluiten bij een arbodienst of bedrijfsarts. Ben je zzp’er en wil je een bedrijfsarts inschakelen? Dan kan je bijvoorbeeld op de website van de ‘Zelfstandige Bedrijfsartsen Genootschap’ een bedrijfsarts bij jou in de buurt zoeken.

Alle tips op een rij:

• Focus op de goede dingen; sta stil bij alles wat je nog kunt en wat je wilt doen.
• Schakel een bedrijfsarts preventief in.
• Bereid het gesprek met de bedrijfsarts goed voor.
• Wees eerlijk en volledig over jouw ziekte en jouw klachten.
• Overweeg om een naaste uit jouw omgeving mee te nemen naar het gesprek. Hij of zij kan helpen bij het beschrijven van jouw niet-motorische klachten.
• Bedenk samen of en zo ja, hoe je jouw werkgever en collega’s op de hoogte brengt van jouw ziekte.
• Blijf regelmatig in gesprek met jouw bedrijfsarts.

Ontdek hoe anderen omgaan met parkinson

Marieke 54 jaar (vrouw)

• 9 jaar geleden gediagnosticeerd met parkinson.
• Volledig afgekeurd
Interview: Werken zonder stress

Na de diagnose parkinson wilde ik zo lang mogelijk wachten met medicatie