Parkinson & autorijden

De ziekte van parkinson en autorijden

De ziekte van Parkinson heeft een grote impact op jouw dagelijkse leven. Misschien heb je net de diagnose gekregen en komen er allerlei vragen op je af. Ook als je langer parkinson hebt kan het zijn dat je met vragen zit. Bijvoorbeeld over wat je nog wel kunt doen en wat niet. Een voorbeeld hiervan is autorijden. De ziekte van Parkinson kan namelijk een negatieve invloed hebben op het rijden.

Op een gegeven moment zal je jezelf de vraag stellen: mag ik eigenlijk nog wel autorijden? Het is een vraag die je beter in een vroeg stadium kunt stellen, want zowel motorische als niet-motorische symptomen van parkinson kunnen het autorijden belemmeren.

Symptomen van parkinson en hun impact op autorijden

Motorische parkinson symptomen als stijfheid, trillen en overbeweeglijkheid maken het lastig om bepaalde handelingen uit te voeren. Denk bijvoorbeeld aan sturen, schakelen, gas geven of remmen. Daarnaast zijn er ook niet-motorische symptomen van parkinson die het autorijden kunnen belemmeren: iemand kan trager gaan denken, het lastig vinden om verschillende handelingen tegelijkertijd uit te voeren (dubbeltaken), of moeite hebben met het inschatten van risico’s. Hierdoor kunnen mensen met parkinson tijdens het autorijden het lastig vinden om een complexe situatie op de weg goed te overzien of er goed op te reageren.

Wanneer is het verstandig om een rijtest te doen?

Volgens de wet moet iemand met parkinson een rijtest afleggen als er een vermoeden is dat een lichamelijke of geestelijke functiestoornis de rijgeschiktheid beïnvloedt. Deze rijtest kan je bij het Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen (CBR) afleggen.

Wanneer is er sprake van zo’n vermoeden? Welke signalen wijzen daarop? Een aantal voorbeelden:

• Traagheid
• Moeite met het uitvoeren van dubbeltaken
• On-/Off-episodes
• Slaperigheid
• Problemen met zien

Hebt je last van bovenstaande symptomen? Dan is het belangrijk om jou bij het CBR te melden en een rijtest te doen. Je kunt er natuurlijk ook voor kiezen om te stoppen met autorijden.

Parkinson melden bij het CBR

Er is in Nederland echter geen wettelijke meldplicht. Het is jouw eigen verantwoordelijkheid om je bij het CBR te melden, maar je mag andere weggebruikers niet in gevaar brengen. Mocht je een ongeluk veroorzaken, dan kan je strafbaar worden gesteld. Daarom is het verstandig om jouw rijgeschiktheid bij het CBR te laten beoordelen, nadat je de diagnose parkinson heeft gekregen. Daarnaast is het ook verstandig om na de diagnose jouw autoverzekeraar in te lichten. Doe je dit niet, dan loop je het risico dat eventuele schade niet door jouw verzekeraar wordt vergoed.

Wat je moet doen om jouw rijgeschiktheid te laten beoordelen

Het CBR beoordeelt jouw rijgeschiktheid op basis van de Gezondheidsverklaring, het medisch rapport van jouw arts en een rijtest. De Gezondheidsverklaring is verkrijgbaar op Mijn CBR (hiervoor heb je jouw DigiD nodig) of bij jouw gemeente en kost in 2023 € 41,00.

Als je een van de vragen met ‘ja’ beantwoordt, zal het CBR om aanvullende informatie vragen. Jouw arts zal vervolgens een medisch rapport opstellen waarin informatie staat over de aard en ernst van jouw aandoening, een beschrijving van de symptomen, bijkomende ziekteverschijnselen, het gebruik van medicijnen en het stadium van de ziekte van Parkinson.

Op basis van dit rapport zal het CBR beoordelen welke stappen ondernomen moeten worden. Bij mensen met parkinson volgt altijd nog een rijtest voordat een beslissing wordt genomen over de rijgeschiktheid. De kosten van de rijtest zijn inbegrepen in de prijs van de Gezondheidsverklaring. Beschik je niet over een eigen auto, dan komen er nog kosten bij voor de huur van een lesauto.

De rijtest afleggen bij het CBR

Een rijtest is geen examen. De test is bedoeld om te kijken of iemand veilig en verantwoord aan het verkeer kan deelnemen, ondanks de ziekte of medische situatie. De rijtest duurt ongeveer een half uur. Een deskundige van het CBR stapt bij je in de auto en beoordeelt jouw rijgeschiktheid. Hij of zij heeft kennis van de ziekte van Parkinson en kan daarnaast ook adviseren over bijvoorbeeld het doen van aanpassingen aan jouw auto.

Na afloop van de rijtest wordt doorgaans direct een besluit genomen. De termijn van de beslissing is maximaal 5 jaar. Ben je het niet eens met het besluit? Dan kan je via de website van het CBR een bezwaar indienen.

Mocht er na de beslissing iets aantoonbaar veranderen, zoals het aanpassen van medicijnen waardoor bepaalde klachten veranderen, dan kan je via het CBR een nieuwe rijtest aanvragen.

Wat als je niet meer mag autorijden door parkinson?

Komt uit de beslissing naar voren dat je niet meer rijgeschikt bent, dan heeft dat grote gevolgen voor jouw mobiliteit. Er zijn een aantal alternatieven die overwogen kunnen worden: een partner, familielid of kennis die je chauffeurt, of het gebruik van een ander vervoersmiddel zoals een bromfiets, brommobiel of elektrische fiets. Jouw arts of een fysiotherapeut kan samen met je alle mogelijkheden doornemen.

Hieronder een overzicht van de genoemde tips:

• Kijk kritisch naar de impact van jouw ziekte op jouw rijvaardigheid
• Bespreek jouw twijfels over autorijden met jouw partner, familie of vrienden
• Ga het gesprek aan met jouw arts of neuroloog als je het vermoeden hebt dat parkinson het autorijden belemmert
• Meld je bij het CBR nadat je de diagnose hebt gekregen
• Licht ook jouw verzekeraar tijdig in
• Niet rijgeschikt? Zoek een alternatief

Wil je meer informatie over rijangsten door de ziekte van Parkinson, kijk dan op https://parkinsonenverkeersdeelnemer.com/