Parkinson en seksualiteit

Intimiteit en seksualiteit zijn basisbehoeften van ieder mens gedurende het hele leven. Het maakt daarbij niet uit of je lijdt aan een lichamelijke of een geestelijke aandoening. De behoefte blijft hetzelfde. De ziekte van Parkinson kan invloed hebben op seksualiteit. Hoe dat komt en wat er aan te doen is, lees je op deze pagina.

De invloed van parkinson op seksueel genot

Seksuele klachten bij parkinson kunnen zowel psychologisch als lichamelijk zijn. Hoe dit tot uiting komt, kan per persoon verschillen.

Emotionele klachten

Hoe we ons voelen kan van grote invloed zijn op onze beleving van seks.

Ons belangrijkste seksorgaan zit tussen de oren. Wanneer we iets aantrekkelijks waarnemen, komt er onder andere dopamine vrij in onze hersenen. Bij parkinson is de aanmaak van dit ‘beloningshormoon’ - waardoor we ons goed voelen - nou juist aangetast.

Daarnaast voelen sommige mensen met parkinson zich onzeker over hun lichaam. Zij hebben niet altijd controle over hun lichaam waardoor ze het gevoel hebben dat het lichaam hen in de steek laat. Gevolg kan zijn dat ze zichzelf ten onrechte niet meer als seksueel aantrekkelijke partner zien.

Andere voorkomende emotionele klachten die belemmerend kunnen werken zijn:

• Depressie
• Schaamte
• Angst voor afwijzing
• Onzekerheid
• Empathieverlies (niet kunnen aanvoelen wat de partner fijn vindt)
• Gedragsverandering (waardoor de partner het moeilijk vindt om intiem te worden)

Lichamelijke klachten

De meeste voorkomende lichamelijke klachten die belemmerend kunnen werken zijn:

• Vermoeidheid
• Hoofdpijn
• Incontinentie
• Overgevoeligheid voor prikkels
• Afasie (niet kunnen aangeven wat wel/niet prettig voelt)
• Verminderd libido (door bijv. antidepressiva)
• Hyperseksualiteit (door parkinsonmedicatie)
• Erectie-/ejaculatiestoornis

Relatieproblemen bij parkinson

Romantische relaties kunnen bij parkinson onder druk komen te staan. Een van de redenen is omdat de rollen gaandeweg kunnen verschuiven. Waar er voorheen sprake was van een gelijkwaardige relatie verhouden de partners zich bij het vorderen van de ziekte tot elkaar als mantelzorger en patiënt. Lichaamscontact is dan meer functioneel - zoals het helpen bij douchen of bij toiletbezoek - dan intiem.

Zowel voor de patiënt als de partner kan communicatie over dit onderwerp moeilijk zijn. Er kan sprake zijn van schuldgevoel door de veranderde behoeftes, moeite bij het verwoorden van gevoelens en angst om de ander te kwetsen.

Praten over seks

Zo’n 50 à 60% van de mensen met een hersenaandoening ervaart problemen op het gebied van seksualiteit en intimiteit. 68% van deze mensen wil graag praten over deze klachten, maar slechts 6% hiervan komt uiteindelijk bij de seksuoloog terecht.

Veel patiënten en partners vinden het vaak een lastige stap om hulp te vragen en/of te aanvaarden. Men voelt zich onwennig en ongemakkelijk, en ervaart schaamte en onzekerheid. Dit taboe is niet nodig. Ga zelf aan de slag met onderstaande adviezen en maak het bespreekbaar met jouw huisarts, neuroloog of verpleegkundige.

Advies voor intimiteit bij parkinson

De eerste stap is om als koppel te verwerken dat het seksleven niet meer zal zijn zoals vroeger. Het is belangrijk om erbij stil te staan dat bepaalde dingen niet meer kunnen en dit vervolgens te accepteren. Om dit proces te bevorderen, kunnen de volgende adviezen houvast bieden:

• Maak bewust tijd voor elkaar vrij
• Laat los hoe seks ‘hoort’ te zijn
• Ga samen op zoek naar wat er wel nog kan
• Ga van prestatiegericht naar pleziergericht
• Zoek andere vormen van intimiteit (gezellig samen zijn, delen van je gevoel)
• Stel je verwachtingen bij
• Maak gebruik van hulpmiddelen
• Experimenteer met minder traditionele vormen van het liefdesspel

Om op seksueel vlak weer nader tot elkaar te komen heeft de Rutgers Stichting, het kenniscentrum voor seksualiteit, relatie-oefeningen ontwikkeld. Dat kan helpen bij het stimuleren van een nieuw en bevredigend seksleven!